‘Koffie wordt in Ethiopië verbouwd, maar elders gebrand en verpakt tot eindproduct. En daarmee wordt het meeste geld verdiend, dat dus niet ten goede komt aan de Ethiopische samenleving. Daarom willen we dat hele productieproces ter plekke gaan doen en veel banen creëren.’
Gerard van der Wal
Bij wijze van uitzondering heeft Dioraphte een ‘social enterprise’ gefinancierd. Met behulp van een lening van Dioraphte begonnen de Friese ondernemers Gerard en Baukje van der Wal in Ethiopië in 2010 een bedrijf in verpakkingen. Niet met als eerste doel winst te maken, maar om werkgelegenheid te creëren en de Ethiopische economie een prikkel te geven. ‘Inmiddels hebben we zeventig mensen op de loonlijst die niet alleen salaris krijgen, maar ook een sterk gevoel van eigenwaarde.’
Gerard van der Wal is een man met een missie en een uitgesproken mening. Zoals: ‘De wereld gaat aan hebzucht ten onder.’ En: ‘Belasting betalen is een verantwoordelijkheid.’ Uitspraken die je niet vaak hoort van een ondernemer. Toch is Van der Wal wel degelijk een echte ondernemer, zij het een met ‘ideologische bijbedoelingen’. Al op jonge leeftijd begon hij zijn eigen bedrijf, verkocht het en trok met zijn vrouw een jaar rond in Afrika. Onderweg deden ze vrijwilligerswerk ‘op het snijvlak van ontwikkelingswerk, business en zending’. Gedurende dat jaar groeide het besef bij Van der Wal dat hij iets wilde bijdragen aan de wereld, maar niet via het reguliere ontwikkelingswerk. ‘Ik wilde als ondernemer mijn talenten inzetten.’
Tax Payer Award
Toen hem het verzoek bereikte om in Ethiopië verpakkingen te produceren voor de lokale markt, ontwikkelde Van der Wal een businessplan en zocht daar de juiste investeerders bij. Dat wil zeggen: investeerders die het niet in eerste instantie om geld te doen was, maar om ideële doelen. ‘Al eerder leende Dioraphte ons geld tegen, ik geloof, vijf procent rente en kocht een deel van de aandelen.’ Met het geld huurde Van der Wal een bedrijfspand en schafte hij de nodige machines aan om yoghurt- en drinkcupjes te produceren, producten die voorheen geïmporteerd moesten worden. ‘Maar we hebben nooit gekozen voor een geautomatiseerd machinepark, onze eerste intentie was werkgelegenheid creëren. Inmiddels hebben we zeventig mensen in dienst, die we goede primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden bieden. Zij voelen zich medeverantwoordelijk voor het bedrijf en zijn trots op hun werk. Bovendien betalen zij en wij als bedrijf belasting, waardoor de lokale gemeenschap zich verder kan ontwikkelen. Een paar maanden geleden kregen wij uit handen van de Ethiopische premier de Silver Tax Payer Award, de prijs voor de meest betrouwbare belastingbetalers. Daar ben ik trots op. Belasting betalen is geen straf, maar een middel om de gemeenschap te helpen.’
Koffie
Ondanks of misschien wel dankzij de idealistische doelstellingen draait het bedrijf goed. Naast de lokale afnemers is Holland Dairy de grootste afnemer van Crown Packaging & Plastics. ‘Het mooie is dat niemand van de aandeelhouders voor het geld heeft bijgedragen, maar dat ze allemaal een aardig rendement hebben gemaakt. Ook Dioraphte. Daarnaast is de eerste lening terugbetaald en hebben we een nieuwe lening, gekregen in 2018, ook al afgelost.’ Het bedrijf draait inmiddels tien jaar en Van der Wal en zijn vrouw zijn te veel pionier om tevreden achterover te leunen. Ze willen het kunstje nog eens uithalen, maar nu met koffie. ‘Koffie wordt in Ethiopië verbouwd, maar elders gebrand en verpakt tot eindproduct. En daarmee wordt het meeste geld verdiend, dat dus niet ten goede komt aan de Ethiopische samenleving. Daarom willen we dat hele productieproces ter plekke gaan doen en veel banen creëren. Daarvoor zoek ik weer investeerders en aandeelhouders die winst niet als hoogste doel zien. Misschien kunnen we samen een deuk in het ongezonde kapitalisme slaan.’
