‘Het idee was om in het verlengde van de reanimatie van het park ook het leven van omliggende gemeenschappen structureel te verbeteren, zodat de omwonenden niet langer afhankelijk zouden zijn van stroperij en illegale houtkap.’
Rowlands Kaotcha
De relatie tussen The Hunger Project (THP) en Dioraphte gaat terug tot 2011. Rowlands Kaotcha, directeur Afrika en voormalig directeur Malawi, en Grace Mgabadere Chikowi, de huidige directeur Malawi, reflecteren op de tienjarige aanpak van honger en armoede rondom het Majete Wildlife Reserve. En op de hobbels die onderweg opduiken.
In 2003 was er in het Majete Wildlife Reserve in het zuiden van Malawi geen olifant, neushoorn, leeuw of luipaard meer te bekennen. Jarenlange stroperij, houtkap en verwaarlozing hadden het gebied veranderd in een verlaten steppe. Toeristen bleven weg en de armoede in de omliggende dorpen was enorm. Samen met wildparkbeheerder African Parks blies de Malawiaanse overheid Majete nieuw leven in. Inmiddels is Majete een levendig park met onder andere neushoorns, olifanten en leeuwen. ‘In 2011 benaderde Dioraphte bij monde van Henk van Stokkom ons,’ vertelt Rowlands Kaotcha, de toenmalige directeur van THP Malawi. ‘Dioraphte was toen een belangrijke financier van African Parks. Het idee was om in het verlengde van de reanimatie van het park ook het leven van omliggende gemeenschappen structureel te verbeteren, zodat de omwonenden niet langer afhankelijk zouden zijn van stroperij en illegale houtkap.’
Epicentra
The Hunger Project kwam met het concept van epicentra. ‘We geloven dat echte verandering alleen plaatsvindt als mensen met honger zelf verantwoordelijk zijn voor de oplossing. Community gestuurde ontwikkeling dus. Om de armoede in en rond het natuurgebied aan te pakken, besloten we om rond het park epicentra (zelfredzame clusters van tien tot vijftien dorpen) op te zetten.’ Fysiek gezien is een epicentrum een dienstencentrum waaraan de gemeenschap zelf heeft meegebouwd, met een kleuterschool, een medische kliniek, een bank waar microkredieten worden verstrekt, een trainingsruimte en een voedselbank. Rond het gebouw liggen gezamenlijke akkers. Alle diensten worden door de gemeenschap zelf, mannen én vrouwen, georganiseerd en bestuurd.
Mindset
Nog belangrijker dan de opbouw van de fysieke structuur is de verandering van de mentaliteit van de mensen in de epicentra. ‘Het veranderen van de mindset is het allermoeilijkst,’ weet Grace Mgabadere Chikowi. ‘We moeten de mensen ervan overtuigen dat zij zelf in staat zijn veranderingen te bewerkstelligen. Dat ze zich niet moeten laten ontmoedigen door bijvoorbeeld natuurrampen, dat ze zelf met de lokale overheden moeten samenwerken. Dat is een proces dat niet in een, twee of drie jaar is voltooid en voortdurend aandacht behoeft.’ Voor die mindset verandering heeft THP een speciaal instrument ontwikkeld, de Vision Commitment and Action-tool (VCA). Rowlands legt uit: ‘We trainen stafmedewerkers zodat ze VCA-master worden. Zij leiden op hun beurt lokale vrijwilligers op, die VCA-workshops kunnen organiseren voor hun dorpsgenoten. Zo houden zij de gezamenlijke visie en de eigen rol daarin levend.’
Zelfredzaam
Er zijn inmiddels zes epicentra, en uit onderzoek blijkt dat in vijf van de zes de armoede is verminderd, er minder honger is, het niveau van de gezondheidszorg is verbeterd en de positie van vrouwen is versterkt. De bedoeling is dat alle epicentra één voor één zelfredzaam worden. Momenteel geldt dat alleen nog voor epicentrum Majete 1, Chibwalizo, de rest volgt in de komende jaren. Chibwalizo heeft de afgelopen jaren verschillende grote uitdagingen als COVID-19 en de gevolgen van klimaatverandering doorstaan. Malawi heeft steeds meer te maken met droogte, maar ook met overstromingen en stormen. Grace: ‘Begin dit jaar waaide het dak van het dienstencentrum. In plaats van bij de pakken neer te zitten, legde de community contact met UNICEF, die zorgde voor tenten als tijdelijke noodoplossing. Ondertussen zijn de leiders van het epicentrum in overleg met de lokale overheid voor een structureel herstel van het gebouw. Het dak is er weliswaar nog niet, maar het feit dat de community zelf het initiatief heeft genomen om tot een oplossing te komen is een teken dat er een mentaliteitsverandering heeft plaatsgevonden.’
