Deze parasiet besmet naar schatting 1,2 miljoen mensen per jaar, voornamelijk arme mensen in de (sub)tropen. Mede door de opwarming van de aarde is de ziekte inmiddels opgerukt naar Zuid-Europa.
In 2021 ‘won’ Drugs for Neglected Diseases initiative (DNDi) de Call for Proposal for Skin Neglected Tropical Diseases met het onderzoek naar cutane leishmaniasis (CL). De ziekte wordt veroorzaakt door parasieten die overgebracht worden door de beet van een zandvlieg. Deze parasiet besmet naar schatting 1,2 miljoen mensen per jaar, voornamelijk arme mensen in de (sub)tropen. Mede door de opwarming van de aarde is de ziekte inmiddels opgerukt naar Zuid-Europa. De ziekte is niet dodelijk, maar leidt in de ernstige gevallen tot verminking en als gevolg daarvan tot stigmatisering.
Giftig
Onderzoeksdirecteur Charles Mowbray gaat in een driejarig project met zijn internationale multidisciplinaire team (waaronder onderzoekers van het Nederlands Kanker Instituut) op zoek naar een betaalbaar, eenvoudig geneesmiddel met weinig bijwerkingen. ‘De bestaande medicijnen tegen CL zijn giftig, ouderwets en onvoldoende onderzocht in clinical trials,’ aldus Mowbray. ‘De werkzaamheid ervan varieert van regio tot regio en hangt af van de aard van de ziekte. De zandvlieg brengt namelijk naar schatting twintig verschillende subsoorten van de parasieten over die elk hun eigen symptomen veroorzaken. Bovendien hebben de huidige medicijnen vaak ernstige bijwerkingen, die de therapietrouw van patiënten ondermijnen.’
Muismodel
Omdat CL geen prioriteit is, noch van de farmaceutische industrie noch van de beleidsmakers, ontbreekt het aan gedegen onderzoek naar hoe de verschillende parasieten te tackelen. DNDi vult die lacune. ‘We hebben momenteel twee veelbelovende medicijnen die we verder willen gaan ontwikkelen. Die gaan we nu testen in een muismodel. We onderzoeken bijvoorbeeld hoeveel geneesmiddel er in verschillende lagen van de huid doordringt en hoe de parasieten daar op reageren. De eerste uitkomsten zijn hoopgevend, maar we hebben meer begrip van de data nodig voordat we de twee medicijnen daadwerkelijk kunnen gaan testen op mensen.’ Als het preklinische traject is afgerond, kunnen de clinical trials beginnen. Eerst met gezonde vrijwilligers, dan met patiënten. Het is een zaak van de lange adem, beaamt Mowbray. ‘Ik denk dat we minstens een jaar of vijf verder zijn, voordat we genoeg bewijs hebben verzameld om deze medicijnen veilig, betaalbaar en beschikbaar te maken.’
