De Grote Kerk in Naarden heeft een houten tongewelf van 700 vierkante meter. Het is in de 16e eeuw beschilderd met het lijdensverhaal van Christus. De schilderingen vormen belangrijk erfgoed; dergelijke kunstwerken komen in Europa – zeker uit die periode – niet veel voor. De bijdrage van Dioraphte vormt nu de start van een grote restauratie.
Het belangrijkste ‘collectiestuk’ van de Grote Kerk Naarden is het in 1518 beschilderde tongewelf. De schilderingen vertellen het lijdensverhaal van Christus en vormen een fascinerend tijdsdocument van het laatmiddeleeuwse leven. De beschildering is destijds gefinancierd door gildes, overheden en particulieren. Diverse afgebeelde wapenschilden – waaronder dat van toenmalig landsheer Karel de Vijfde – herinneren hieraan. Het zijn sponsorlogo’s avant la lettre.
Een uitzonderlijk kunstwerk
De vijf eeuwen oude schilderingen op het tongewelf in de Grote Kerk van Naarden zijn ongekend gaaf. Elk paneel is bewaard gebleven, iets uitzonderlijks in Nederland. Het tongewelf is een kunsthistorisch, historisch en sociaal-maatschappelijk tijdsdocument uit de vroege 16e eeuw. Aan de noordzijde, op 25 meter hoogte boven het schip en het koor, is het lijdensverhaal van Christus uit het Nieuwe Testament weergegeven. Daartegenover zijn vergelijkbare gebeurtenissen uit het Oude Testament te zien. Dit alles komt samen in de voorstelling van het Laatste Oordeel. In de middel-eeuwen gold het Oude Testament als voorloper van het Nieuwe Testament. De vergelijkingen helpen om de Bijbelse boodschap beter te begrijpen.
Restauratie dringend noodzakelijk
In 2021 bleek uit een conditieonderzoek dat de schilderingen dringend gerestaureerd moeten worden. Dergelijke restauraties zijn, zeker door de omvang, erg arbeidsintensief en dus kostbaar. Maar een gedegen voor-studie – inclusief een proefrestauratie – toonde aan dat het een haalbaar project is. De restauratie start vanaf najaar 2024 en zal ruim tweeënhalf jaar duren. Consolidering van verf, het restaureren van scheuren en splinters, het verminderen van witte vlekken en het schoonmaken van het gewelf; dat alles zorgt ervoor dat de schilderingen straks weer voor vele decennia geconserveerd zijn.
Behouden als erfgoedlocatie
Stichting Grote Kerk Naarden spant zich in om het gebouw als ontmoetingsplek voor cultuur en samenleving in stand te houden. Dat past bij haar ambitie om vanaf eind 2024 het hele jaar door geopend te zijn als erfgoedinstelling, met een eigen interactieve presentatie. Publieksactiviteiten laten gedurende de restauratie tenminste 30.000 bezoekers kennismaken met het bijzondere kunstwerk in het tongewelf. Daarnaast worden restauratoren in opleiding betrokken, zodat zij zich binnen het project professioneel kunnen ontwikkelen. Ook krijgen onderzoekers van universiteiten de kans het gewelf van dichtbij te bestuderen en zo – hopelijk – mysteries te ontrafelen.
